🐹 Erzurumlu Ibrahim Hakkı Marifetname Burçların Özellikleri

Erzurumluİbrahim Hakkı, 18 Mayıs 1703 yılında Erzurum’a bağlı Hasankale’de dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlarda annesini ve daha sonra babasını yitiren İbrahim Hakkı, bir süre amcasının yanında kalmış, bu süre içinde eğitimine devam etmiştir. 1747 tarihinde İstanbul’a gelerek Sultan I. Mahmut ile Erzurumlu İbrahim Hakkı, yaşadığı dönemde ve çok sonraki yıllarda şeyh sıfatı ile geniş bir etki yapmıştır. Tasavvufta eskinin yeni bir mümessili, nazımda az çok kudretli, fakat fazla etkiye sahip olamamış bir sima olarak okuyucunun karşısında çıkmaktadır. ESERLERİ. Marifetnâme (1828) Divan (1847, 1974’de İ. YanıtSayısı: 188. 10 sene önce. Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretlerinin “Marifetname”si Erzurumlu İbrahim Hakki Hazretleri, yüz yapisi (kismen vücut yapisi) ve insan karakteri ile görüşleri şiir şeklinde aşağidaki gibi sunmaktadir: Burada, sadece yüz yapisi değil, vücut yapisi ve mimikler de ele alinmiştir. Baş Erzurumluİbrahim Hakkı. Marifetname adlı eserinde ne tür bilimsel özellikler vardır? İbrahim Hakkı Hazretleri, pozitif bilimler ile dini bilimleri birbirinin tamamlayıcısı olarak ele alır ve her ilmin kendine has bir metodu olması gerektiğine inanır. O'na göre bilginin en yüksek derecesi Allah'ı bilmektir. Balık burcunda iken de deniz seyahati iyidir, ortaklık ticareti iyi olur.”. “Marifetname”de, gezegenlerin tesirinin hakikati bahsinde beşinci nevi’nde özetle şöyle demektedir İbrahim Hakkı Hazretleri: “Yıldızlar meleklerin elinde mecbur ve muztardır. Melekler de Hak Teâlâ’nın emrinde boyun eğerler, itaat ederler. Astronomi, fizik, psikoloji, sosyoloji ve din ile ilgili pek çok bilimsel çalışma yapan büyük İslam alimlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri, vefatının 240. yılında rahmet ve minnetle anılıyor. Erzurum'un Pasinler ilçesinde 18 Mayıs 1703 yılında dünyaya gelen İbrahim Hakkı, henüz 7 yaşındayken Kur'an-ı Kerim'i İbrahimHakkı, Tillo'da tefsir, hadis ve fıkıh eğitimi gördü. Babasının arkadaşı Molla Muhammed al-Suhrani'den astronomi ve matematik dersleri aldı. İbrahim Hakkı, tasavvuftan edebiyata, dil, kelam ve ahlak konularından astronomiye kadar birçok eser veren İbrahim Hakkı, 18. Erzurumluİbrahim Hakkı'nın "Marifetname" adlı eserinde ne tür bilimsel özellikler vardır? Soran : Enes malik Tarih: 27.07.2012 - 06:24 | Güncelleme: 03.10.2016 - 16:44 Eğer burçlar gelecekle ilgili haber vermek aracı olarak kullanılıyorsa bu doğru değildir. Çünkü gaybı yalnızca Allah bilir. Bunun dışında burçların insan karakteri üzerinde etkileri vardır. Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri’nin Marifetname adlı eserinden burçlar bölümünü sizin için derledik. BURÇ NEDİR? DReMfUP. Marifetnama burçlar ve özellikleri Dördüncü Madde Feleklerde ve yerde ortaya çıkan olayları açıklamak için, âlem üzerinde konuları ve çizilen on büyük daireyi bildirir. Ey aziz, malum olsun ki, astronamlar, feleklerdeki ve yerdeki işleri tespit ve biribirine bağlamak için, âlem üzerinde, nice muhtelif daireleri kutuplarıyla beraber ispat etmişlerdir. Meşhur daireleri iki kısım itibar edip; bir kısmını büyük daireler, bir kısmını küçük daireler saymışlardır. Ama büyük daireler, bir kısmını küçük daireler saymışlardır. Ama büyük daireler odur ki, yukarıda açıklandığı gibi, âlem küresine oranla büyük ise de, ona küçük derler. Marifetname Kitabından Astroloji ile ilgili örnekler “Ay; Koç burcunda doğduğunda her işe başlamayı güzel say; Boğa’da olduğunda evlen, ticaret yap, bina yap; İkizler’de doğduğunda gayrımenkûl al, ilim oku; Yengeç’te iken haberleşmeye değer ver, müshil kullan, seyahate çık; Aslan’da iken ihtiyaçlarını, giderecek kişiye arz et, ziraat, tamir ve hacamat yap; Başak’ta iken yeni giy, dostlarla sohbet et ve ibadete ağırlık ver; Terazi’de iken alış-veriş yap, sohbet eyle, Kur’ân dinle, devâlı nesneleri iç; Akrep burcunda iken, temizlen, arın, yanlızlığa çekil, sükût edip iç âlemine dön; Yay burcunda iken kan aldır, hamam ve traşı iyi say; Oğlak burcunda iken kuyu kaz, toprakla uğraş, alış-verişi iyi say; Kova burcuna geldiğinde vasıtalı olarak seyahate çık güzel yerleri gez; Balık burcunda iken de deniz seyahati iyidir, ortaklık ticareti iyi olur.” “Marifetname”de, gezegenlerin tesirinin hakikati bahsinde beşinci nevi’nde özetle şöyle demektedir İbrahim Hakkı Hazretleri “Yıldızlar meleklerin elinde mecbur ve muztardır. Melekler de Hak Teâlâ’nın emrinde boyun eğerler, itaat ederler. Hepsi onun iradesi ile ve kudreti ile harekette ve hareketsizliktedir. Güneş, sıcak ve kurudur. Ay, soğuk ve rutubetlidir. Yıldızlar bu keyfiyetleri ile âlemde mutasarrıftır. Müneccim -astrolog- bu sözleri ile doğruyu söylemektedir. Ancak bütün işleri, yıldızlara bağlaması doğru değildir. Yıldızlar ancak Hak Teâlâ’nın izni ile bu tasarruflara yetmişlerdir. Yıldızlar ve tabiatların tesir ve tasarrufta rolleri vardır. On iki burçta on iki melek vardır, yedi gezegen gece gündüz o burçların kapılarında dolaşıp hizmet ederler!” Bu konuyu daha detaylı olarak anlatan İbrahim Hakkı, konuları geniş boyutlu görmek gerektiğini de belirterek tek bir bilimle çözülemeyeceğine işaret ederek şöyle der “Bu hakikati bu şekilde idrak etmek ne tıp ilmiyle, ne Hikmeti tabii ile ve ne de ahkâm-ı nücum -astroloji hükümleri- ile hâsıl olur. Ancak nübüvvet ilmiyle bilinir!..” Günün hangi saatlerinde hangi işlerin yapılmasının uygun olacağını dahi astrolojik tesirlere bağlı olarak açıklayan Erzurumlu İbrahim Hakkı, bu konuda da şöyle der “Otuz beyt içinde nahs ve sa’d -menfi ve müspet saatleri- beyan ettim İki âlemde bir bildim müessir zât-ı Mevlâyı Fakat sebeplere bağlamış ednâyı hem a’lâyı Eğer bilmek dilersen olduğun saat ne saattir Hangi yıldız hükmeder ol dem nuhûset ya saadettir.” Bu arada günün hangi saatine hangi yıldızın radyasyonu güçlüdür bunun hesabının nasıl yapılacağını öğreten beyitleri yazan Hakkı daha sonra şöyle der “Saat zamanlarını bir bir yedi gezegene ver gel Olduğun vakte hangi gezegen gelirse hâkim onu bil Zuhaldir -Satürn- nahs-ı ekber saati hem ağır olurmuş Yeri yedinci felektir bina yap başlama hiç iş Mübarek müşteridir -Jüpiter- sa’d-ı ekber saatini hoş bil Bey ve şira, tezvic edip her şuğle ol mâil Cihan Merihe -Mars- mahkûm olduğu saat hiç iş etme Çünkü nahs-ı asgardır kan aldır kimseye gitme Mübarek Şems -Güneş- hükmünde, taleb kıl cümle yârânı Yeri dördüncü felektir ziyaret eyle sultanı Zühre -Venüs- sa’d-ı asgardır o saat içtima eyle Sohbet ve tatlı söz et güzel ses istima eyle Utarid -Merkür- mümtezictir o zaman yaz nüsha hem mektup Kitap oku ve okut, nakş et, hesab etmek olur mergub Kamer -Ay- sa’d oldu bu gökte o saatte sefer hoştur Ticaret, şirket, haber ve mektup göndermek hoştur Yedi seyyare ahkâmı bu tertib üzere kanundur Gel ey Hakkı bil o Hakk’ı ki, cümle hüküm O’nundur.” Bedenin terkibi bahsinin ikinci fasıl, üçüncü nevi’nde ise Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri şu görüşü anlatır “Allâhû Teâlâ’nın kudreti ile, ulvî ecramın -planetlerin ve burçların- süflî cisimlerde -maddi yapılarda- çeşit çeşit tesirleri daimî olduğundan, bütün halkın şekil, hâl, ahlâk ve tavrı henüz ana rahminde nutfe iken rast gelen baht ve talileri tesirlerinden meydana gelmiştir. Ana rahmine nutfe vâki olduğu saatte, baba ve ananın talileri hangi işte ise, o, nutfenin zâtına tesirle nakş-bend, yani işlenmiş olur. Mesela saadeti, şekaveti, anlayışlı, ahmak, bahil cömert, korkak, yiğit, sevgi, düşmanlık, hırs, kanaat, himmet ve alçaklık, fakirlik ve zenginlik, rahat ve rahatsızlık, yaşama ve yaşamama, cemâl ve kemâl, kelâl ve melâl her ne hâl üzere ise, o nutfenin zâtına tali olur. Çünkü o nutfe ceninin cisminin levhi mahfuzudur. Levhi mahfuz ise bu âlemin mazharı, aynasıdır. O hâlde saîd olan, o saadetini annesi karnında bulmuştur. Şakî olan da şekavetini anası karnından almıştır. Nitekim Habib-i Ekrem hazretleri şöyle buyurmuştur “Saîd o kimsedir ki, annesi karnında saîd olmuş; şakî o kimsedir ki, annesi karnında şakî olmuştur!..” Herkesin talinin tesirini remiz ve işaret ile duyurmuştur. Halkın bütün şekil, sıfat ve mizaçları felekî vaziyetler gereğince rahimlerde ayrı olunca, eceli müsemmaları da mizaçlarına göre, orada muhtelif takdir olunmuştur.” Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın marifetnamesinden bir bölüm... - Boyu uzun olanların kalbi saf ve temiz olur. - Kısa boylu olanların hileleri, aldatmaları çoktur. - Orta boylu olanlar akıllı ve hoş huylu olurlar. - Saçları sert olan kimse, akılla atılganlığı bulur. - Saçları yumuşak olan saf ve utanması az olur. - Saçı sarı olanın işi, kibirlenme ve kızgınlıktır. - Siyah saçlı olan sabırlıdır, onu ara. - Kumral saç güzeldir, sahibi bedelsizdir. - Saçı az olan lütufkar, anlayışlı ve nazik olur. - Başı küçük olanın aklı azdır, gizli şeyin varsa ona söyleme. - Başının tepesi yassı olan keder çekmez. - Başının derisi ince olan, hayır yapar, zarar vermez. - Kel adama yaklaşma, kötü huylu olur, ondan sakın. - Alnı dar olanın, İçi de dar, sıkıntılı olur. - Alnı yumru olan, çirkin ve kalın kafalı olur. - Alnı enli olan kötü huylu olur, çünkü hastadır. - Alnı normal olanı emin bil. - Alnı buruşuksuz olan, şüphesiz tembel olur. - Alnı uzun olan anlayışlı, az ise cömert olur. - Kaşlarının arası buruşuk olan, üzüntü yükünü taşır. - Kulağı çok büyük olan, bilgisiz ve tembel olur. - Küçük kulaklı eğri, orta normal kulaklı doğru olur. - Kaşının ucu ince olanın, işi gücü fitnedir. - Kaşının kılları çok olanın, üzüntüleri de çok olur. - Kaşı açık olan doğrudur, çatma olan eğridir. - înce kaşlı güzel olur, uzunu ise kibirli olmanın delilidir. - Kaşı yay gibi olan, her zaman güzel olur. - Göz çukuru az olursa, o kibirli olmaya delildir. - Siyah gözlüler itaatli, kızıl gözlüler cesur olurlar. - Gök gözlü olan zeki, ela gözlü olan edepli, terbiyeli olur. - Küçük gözlü hafif, büyük gözlü zarif, narin olur. - Gözü yumru olan kıskanç, orta olan dost olur. - Yarı kapalı göz ayıp, bakışı miskince olur. - Köre yakın olma, sık bakan, emniyetli olmaz. - Gözü şaşı adama bakma, çünkü o sana eğri bakar. - Güleç gözlü olan güzeldir, kirpiği sık olan bedelsizdir. - Büyük yüzlü olan illetlidir, küçük yüz kibirlenmeye delildir. - înce yüzlü sevimli, kalın yüzlü hor sevimsiz olur. - Uzun yüzlü olanlar yalancı olurlar. - Ekşi yüzlü, somurtkan olanların, sözlerinin çoğu acı olur. - Yuvarlak yüzlüler, ay'dan daha nurlu olur. - Böyleleri çok güleç olur, onu gören muradını alır. - Benzi kızıl olan terbiyeli, esmer olan da zeki olur. - Benzi sarı olan illetli, siyaha çalan da tevekkelli olur. - Burnu uzun olanın idraki anlayışı az olur. - Kısa burunlu olanlar fazla korkak olur. - Burun ucu top olan, neşeli olur. - Burun ucu ağzına yakın olan adamdan sakın. - Burun delikleri geniş olanın içi kibir ve kıskançlıkla doludur. - Burun kanatları dar olan kişide küsme ve inat çok olur. - Burnu enli olan kimse şehvete tutkundur. - Burnu eğri olan kimsenin düşüncesi, işi başarıya ulaştırmaktır. - Küçük ağızlı olan güzel ve fakat çok korkak olur. - Büyük ağızlı cesur, eğri ağızlı kötü olur. - Genizden söylenen sözler, kibirlenmeden olsa gerek. - ince sesli erkeklerin işi, kadına şehvet duymaktır. - Erkek sesli kadınların çoğu yalan söyler. - Çabuk konuşan, ince anlayışlıdır. - Kaba sesli olanın gayreti ve yardımseverliği fazladır. - Çatal sesli olan, halktan kötülük geleceğini sanır. - Yüzü güleç, sözü tatlı olan insan azizdir, sevilir. - ince ve kırmızı dudaklı kimse, söyleneni iyi anlar. - Bil ki kalın dudaklının kızgınlığı ağırdır. - iri dişliler, çok defa yaman işler yapar. - Normal dişi olanların, işi hoş ve doğrudur. - Kokusu hoş olanın, huyu da güzeldir, hoştur. - Çene kemiği ince olanın, aklı da hafif olur. - Enli çenenin sahibi kaba olur. - Çenesi normal olan, akıllı ve güzel olur. - Uzun sakallı kişi hünersiz olur. - Sık sakallı kişi kabadır, sohbetini de uzatır. - Siyah ve az sakallı olmak zekaya delildir. - Hiç kılı olmayan köse adamın hilesi çok olur. - Sakalı değirmi olanın kemali de çoktur. - Kafası enli olan ahmaklık illetine tutuktur. - Boynu çok uzun olanın olgunluğu az olur. - Boynu ince olan cahil olur. - Boynu kalın olan gece gündüz yiyici obur olur. - Boynu kısa olanın hilesi çok olur. - Boynu normal olanın işi iyilik yapmaktır. - Her uzvu normal olan, şüphesiz ki güzel olur. Mârifetnâme, Erzurumlu İbrahim Hakkı Hz. Açıklamalı Eksiksiz Tam Metin Tercüme Faruk Meyan 18x24 cm Ebat Sert Kapak Ciltli Kitap Kağıdı 1169 Sayfa Türkiye'mizin yetiştirdiği büyük İslam alimi ve arifi Şeyh İbrahim Hakkı Erzurumi hazretlerinin Marifetname'si eski tabirle birdir; yani bir ilim ve irfan okyanusudur. Baştan sona kadar inceliklerle, hikmetlerle dolu bir hazinedir. Bu eserde; dünyanın yaratılışı, tıp, fizik, kimya, astroloji, gezegenler, burçlar, uzay bilgileri, matematik, geometri, cebir, denizler ve okyanus hareketleri gibi bilimsel tüm konuların yıllar önce keşfedildiğini hayretle okuyacağınız gibi İslami yaşam tarzı ile ilgili geniş açıklamalar bulacaksınız. Böyle bir eseri milletimize sunmaktan dolayı bahtiyarlık duyuyoruz ve bizi buna muvaffak kıldığı için Yüce Halık'ımıza hamd ü senalar ediyoruz... İÇİNDEKİLER Hey’et-i İslâm’ı dört fasıl ile bildirir BİRİNCİ FASIL Kısa ve toplu olarak âlemin yaratılışını ve Arş-ı a’zamı altı nevi ile bildirir 1. Nevi Cihânı yaratan Allahü Teâlâ’nın âlemde olan bedil san’atını düşünmeye sebep olan âyetler 2. Nevi Kısaca âlemin yaradılışındaki tertibi bildirir 3. Nevi Arş-ı a’zamı ve onu taşıyanları bildirir 4. Nevi Arş-ı a’zamın etrafında olan nehirleri ve melekleri bildirir 5. Nevi Kürsi, Levh, Kalem, Sidre, Tûba ve Sûr’u bildirir 6. Nevi Sidre meleklerini, Arş horozunu ve tesbihlerini bildirir İKİNCİ FASIL Cennetleri, hûri ve gılmanları dört nevi ile bildirir 1. Nevi Cennetlerin isimleri ve sıfatları ve onlardaki nehir, ağaç ve köşkler 2. Nevi Cennet ni’metlerinin, hûri, gılmanı ve Allahû Teâlâ’yı görme devletini bildirir 3. Nevi Cennet ni’metlerinin özünü ve o devlete kavuşanı bildirir. 4. Nevi Livâ-i hamd’i ve Beyt-i ma’mur’u bildirir. ÜÇÜNCÜ FASIL Meleklerin hicablarını, denizleri, hazineleri, gökleri ve meleklerini, şekil ve tesbihlerini bildirir. 1. Nevi Meleklerin hicâblarını, denizleri, hazineleri, gökleri ve meleklerini, şekil ve tesbihlerini bildirir. 2. Nevi Güneş, ay ve yıldızların deryâ içinden doğup batmaları. 3. Nevi Gece ve gündüzü, güneşin secdesini, güneş ve ay tutulmasını bildirir. 4. Nevi Kâinatın bazı hallerini ve gök boşluğunu bildirir. DÖRDÜNCÜ FASIL Yedi deniz, Kaf dağları, yerin tabakaları, Chennem, kıyâmet alâmetleri, mahşer beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Yedi deniz, Kaf dağları, yerin tabakaları, Chennem, kıyâmet alâmetleri, mahşer beş nevi ile bildirir. 2. Nevi Yedi kat yer, Cehennem’in tabakaları ve her birinin isim ve ehilleri. 3. Nevi Hazret-i âdem’in zuhûrunu, Cennet’e çıkış ve inişini, Habib-i Ekrem’in dünyayı teşrifini ve şeriatının bekasını bildirir. 4. Nevi Kıyâmet alâmetleri, sûr’ün üfürülmesi, zelzele, futûr ve göklerin harâb olması. 5. Nevi Sûr’un üfürülmesi, cesedlerin haşri, defter, mizân, sıfat ve A’raf. BİRİNCİ FEN Cevher ve a’râzın mahiyetini, unsurların hey’et ve tebeddülünü üç bâb ile beyan eder. BİRİNCİ BÂB Kâinatın yaratılmasındaki tertibi, cevher ve a’râzların keyfiyetini dört fasılda bildirir. BİRİNCİ FASIL Vâcibü’l-vücûdun isbâtı, cevher ve a’râzların üç nevi ile beyân eder. 1. Nevi Vâcibü’l-vücûdun isbâtını akli delilerle bildirir. 2. Nevi Mümkinü’vücûd olan beş cevheri bildirir. 3. Nevi Mümkinü’l vücûd olan a’râzın dokuz kısmı İKİNCİ FASIL Akıl, nefs ve feleklerin tertibini, anâsır-ı erbâanın sırasını, rûhların, mebde ve meâdını dört nevi ile bildirir. 1. Nevi Akıl, nefs ve feleklerin zuhûrundaki tertibi ve dört unsurdan meydana gelenler. 2. Nevi Anâsır-ı erbaânın mertebe ve tabiatları ve birbirlerine değişmeleri. 3. Nevi Unsurlardaki istihâle delileri, maden, bitki, hayvan ve insanın meydana gelmesi. 4. Nevi. Ruhların bebde ve meâdı. ÜÇÜNCÜ FASIL Hesap ilminin en önemli olan kaidelerini on nevi ele açıklar. 1. Nevi Sayısının tarifu, sahih, kesir, muntık, es’am , tam, ziyâde ve nâkıs sayılır. 2. Nevi sayıların mertebelerinin usûl ve fütûunu, toplama ve çıkarma, iki kat olma, çarpma, bölme. 3. Nevi Toplamanın kolay yolu 4. Nevi Çıkarmanın kolay yolu 5. Nevi taz’if bir sayının iki katını almak 6. Nevi tansıf bir sayının yarısını almak 7. Nevi Çeşitli çarpmanın kolay yolu 8. Nevi Bölmenin kolay yolu 9. Nevi Sayıların kareköyünü, bayağı kesir ve dört işlemini bildirir. 10. Nevi Bilinmeyen sayıları bulmanın kolay yolu. DÖRDÜNCÜ FASIL Hendese Geometri ilminin en lüzûmlu şekillerini dört nevi ile beyân eder. 1. Nevi Nokta, çizgi, yüzey ve cismin tarifleri, çizgi ve düzlem çeşitleri. 2. Nevi Üçgen, dörtken, açılar, daire, merkez, çevre, çap , yay 3. Nevi küp, silindir, koni. Küre ve kısımları 4. Nevi alan hesapları ve cisimlerin yüksekliklerinin ölçölmesi İKİNCİ BAB Alemin yuvarlak olduğunu, feleklere ve yıldızlara ait bilgileri on fasıl ile açıklar. BİRİNCİ FASIL Alem-i ecsamın küre şeklinde olduğunu, gök küresi üzerindeki büyük daireleri, Göklerin tabakalarını, Felek-i a’zamın altı şeklini altı nevi ile açıklar. 1. Nevi eflâk ve anâsırın iç içe küreler şeklinde olduğu 2. Nevi Âlemin ve dünyanın yuvarlak olduğunun aklî delilleri 3. Nevi dünyanın yuvarlaklığına dXâir hayret verici birkaç mes’ele 4. Nevi Gök küresi üzerinde kabûl edilen on daireyi bildirir. 5. Nevi Gök tabakalarını, üz’i, felekleri, feleklerin günlük dönmesini kısaca bildirir. 6. Nevi Atlas feleki, günlük hareketi ve diğer sıfatları İKİNCİ FASIL Sekizinci feleği, oniki burcu, Ay’ın menzillerini, sabit yıldızların uzaklık ve büyüklüklerini dört mevi ile bildirir. 1. Nevi Sekizinci felek 2. Nevi burçların isim, şekil ve üçlü tabiatları. 3. Nevi Ayın menzilleri, isim ve şekilleri. 4. Nevi Burçlar feleğinin ve bu gökteki sabıt yıldızların büyüklük ve uzaklıkları. ÜÇÜNCÜ FASIL Yedinci kat göğü ve onda olan Zühal yıldızını altı nevi ile bildirir. 1. Nevi zuhal’in felek-i mümessili 2. Nevi Zühal’in hâricü’l merkez feleği 3. Nevi Zühal’in felek-i tedviri 4. Nevi Zühal’in istikametini, güneş ile olan irtibatını ve ihtirakını bildirir. 5. Nevi Zühal’ın eve ve hadidi, re’s ve zenb düğüm noktaları. 6. Nevi Zühal’ın tabiat ve sıfatlarını, uzaklığını ve büyüklüğünü bildirir. DÖRDÜNCÜ FASIL Altıncı göğü ve Müşteri’nin sıfatlarını beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Müşteri’nin mümessil feleği ve hareketi 2. Nevi Müşteri’nin hâric’ul merkez feleği ve hareketi 3. Nevi müşteri’nin felek-i tedvîri ve hareketi 4. Nevi Müşteri’nin istikameti, güneş ile olan irtibat ve ihtirâkı 5. Nevi Müşteri’nin evc ve hadîdi, re’s ve zenb düğüm noktaları BEŞİNCİ FASIL Beşinci kat göğü ve Merih’in evsafını beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Merih’in mümmesil feleği 2. Nevi merih’in hâricü’l merkez feleğinin şekil ve hareketi 3. Nevi merih’in dedvîr feleği ve hareketi 4. Nevi merih’in mütehayyir hareketi ve güneş ile olan irtibatı 5. Nevi merih’in evc, had’id ve düğüm noktaları ALTINCI FASIL Dördüncü kat gök ve güneş 1. Nevi Güneşin özelliklerini ve mümessil feleği bildirir. 2. Nevi güneşin haric’ül-merkez feleği, keşli ve hareketi 3. Nevi Güneşin evc ve hadîdini, ilkbahar ve sonbahar noktalarını bildirir. 4. Nevi Güneşin tabiatı, sıfatları, fayda ve te’sirleri, uzaklığı ve büyüklüğünü bildirir. YEDİNCİ FASIL Üçüncü kat gök ve Zühre’nin sıfatları 1. Nevi Zühre’nin mümessil feleği 2. Nevi Zühre’nin haric’ül merkez feleği, şekli ve hareketi 3. Nevi Zühre’nin devdir feleğinin şekil ve hareketi 4. Nevi Zühre’nin istikamet ve güneşle olan irtibat ve ihtirakı 5. Nevi Zühre’nin evc ve hadîdi SEKİZİNCİ FASIL Birinci göğü ve Utarit’i beş nevi ile bildirir 1. Nevi Utarit’in mümmesil feleğinin şekil ve hareketi 2. Nevi Utarit’in haricü’l-merkez feleği ve hareketi 3. Nevi Utarit’in devdir feleğinin şekil ve hareketi 4. Nevi Utarit’in sür’at ve istikameti ve güneş ile irtibatı ve ihtirakı 5. Nevi Utarit’in evc, hadid ve düğüm noktaları DOKUZUNCU FASIL Birinci göğü ve Ay’ı hâllerini, sıfatlarını altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Ay’ın mümessili ve mâl feleğinin hareket ve hey’eti 2. Nevi Ay’ın hamil felegini şekil ve hareketiyle bildirir. 3. Nevi Ay’ın devdir feleğini şekil ve hareketiyle bildirir 4. Nevi Güneşe nisbetle ay’ın göinüşünündeki safhalar 5. Nevi Güneş ve Ay tutulması 6. Nevi Ay’ın tabiatı, sıfatları, uzaklığı ve büyüklüğü ONUNCU FASIL Ay’ın te’sirini, diğer gezegen ve eflakin hallerini beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Ay’ın Allâhü Teâla’nın kudreti ile görülen te’sirleri. 2. Nevi Ay’ın, burçlar itibariyle olan özellikleri 3. Nevi Yedi gezegenin birbirine nisbetle teşbihleri ve te’sir saatlarnı bildirir. 4. Nevi Feleklerin sayısını, ses ve nağmelerini ve merkezlerin hareketi ile meydana gelen dairelerin açıklanması. 5. NeviYedi gezegenin ve dört keyfiyetin te’sirlerinin hakikatı ÜÇÜNCÜ BAB Kevn il fesad cihânı olan dört esasın ve üç mevailidin hâllerini on fasıl ile açıklar. BİRİNCİ FASIL Nâr ateş unsurunun mahiyeti, hali ve tavrını dört nevi ile beyân eder. 1. Nevi Nar ateş küresinin bazı hallerini bildirir 2. Nevi Ateş unsurunun tabiat ve kabiliyeti ni bildirir. 3. Nevi Ateşin çeşitleri 4. Nevi Ateşin kaynağına kavuşması, rûhun bedene ulaşmasına benzer. İKİNCİ FASIL Hava unsuru ve üç tabakasından ikisini ve kâinat boşluğunu dört nevi ile bildirir. 1. Nevi Hava küresinin yerini, tabiatını, uzaklık ve büyüklüğünü ve hareketini bildirir 2. Nevi Hava küresinin üst tabakasında görülen boşluk kısmını bildirir. 3. NeviHava küresinin orta tabakası 4. Nevi Hava küresinin orta tabakasında meydana gelen gök gürültüsü, şimşek ve yıldırım ÜÇÜNCÜ FASIL Havanın alt tabakasını, hareket ve sıfatlarını sekiz nevi ile bildirir. 1. Nevi havanın üçüncü tabakasının bazı hallerini bildirir. 2. Nevi havanın üçüncü tabakasında bulunan çeşitli rüzgarlar ve yönler 3. Nevi bizi kuşatan havanın beden ve ruhlara tesir ve faydaları 4. Nevi bizi kuşatan havanın değişmesi 5. Nevi Bizi kuşatan havadaki tabii olmayan semâvi değişiklikler 6. Nevi Bizi kuşatan havadaki gayr-i tabii arzi değişiklikler 7. Nevi Bizi kuşatan havadaki tabii akışın zıddı olan değişiklikler 8. Nevi Bizi kuşatan havanın bize etkisi ve faydalı rüzgarlar DÖRDÜNCÜ FASIL Gök, küresinin en alt tabakasında zuhur eden gökkuşağı, hâle, sis, vb ve gündüz, gece, ay ve yılı beş nevi ile beyân eder. 1. Nevi Gökküşüğı, hale, sis, kırağı ve çiğ 2. Nevi Sabah, şafak ve gölgenin hakikati 3. Nevi Gece ve gündüzün tariflerini ve ortalama saat ile zamanî saati bildirir 4. Nevi Güneş, yılı, ay yılı ve rûmî ayların isimleri 5. Nevi Ay yılını, Arabî ayları, isimlerini ve Arabî ve rûmî ayların ilk günlerini bulma. ALTINCI FASIL Su insuru, onun hâl ve sıfatlarını yedi nevi ile açıklar 1. Nevi Su unsurunun mahiyeti, tabiatı ve bazı hâlleri. 2. Nevi Su unsurunun vasıflarının ve isimlerinin değişmesi 3. Nevi Denizlerin çeşitli hareketleri 4. Nevi Denizle karanın zamanla birbirine debeddül etmesi 5. Nevi Denizin kara ve denizdekilere olan faydaları ve içinde bulunan bazı hayvan vasıfları 6. Nevi Denizin faydalarından biri olan gemilerin sahillere seyri 7. Nevi Su tabakasının kalanlığı, deniz ve kara küresi ALTINCI FASIL Toprak unsuru, onun hâl ve sıfatlarını dört nevi ile bildirir. 1. Nevi Toprak unsurunun mahiyeti, faydaları , özellikleri 2. Nevi Toprak unsurunun iki tabaka olması 3. Nevi Yeni dünyanın Amerika keşfi 4. Nevi Kaynakların kaynaması ve zelzelenin ilmî izahı YEDİNCİ FASIL Yer küresi üzerine farz ve tâyin olunan daireler ve iklimleri altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Yer küresi üzerinde tayin ve farz olunan daireler ve kutublar. 2. Nevi Yer küresinin dört daire ile beş kısıma ayrılması 3. Nevi Meskûn olan dörtte birin yedi hakîkî iklime ayrılması 4. Nevi Yedi iklimde bulunan memleketler ve ahalisi 5. Nevi Yedi iklimin ötesinin ma’mur bulunduğu 6. Nevi Oturulan yerlerin ve şehirlerin mizacı SEKİZİNCİ FASIL Tûl ve arz daireleri ile yerin bölünmesini altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Tûl ve arz daireleri ile yerin bölünmesi ve beldelirin birbirine göre durumları 2. Nevi Daire-i Hindiyye ile zevâl ve itidal hattı ve kıble yönünü bulma 3. Nevi Kutub yıldızının yardımı ile yer küresinin ölçümlerinin bulunması 4. Nevi Kara ve denizlerdeki ölçüler ve mesafeler 5. Nevi Dünyanın meskûn olan dörtte birinin belde ve ahalisi vasıflarını bildirir. 6. Nevi Zamanın oniki hayvanın sıfatları üzerine dönmesi. DOKUZUNCU FASIL Yeni astonominin şöhret bulması ve feleklerin tabiatlerini dokuz nevi ile bildirir. 1. Nevi Yeni astronominin meşhur olup, değer kazanması 2. Nevi Yeni astronominin kaîdelerinin kolay ve mazbut olduğu 3. Nevi Dünyanın güneş etrafında dönmesi 4. Nevi Dünya ekseninin, gök küresinin eksenine paralel olması 5. Nevi Yeni astronomiye, göre yedi gezegenin beş hâli 6. Nevi Yeni astronomiye göre hamse-i mütehayyirenin hareketleri 7. Nevi Yeni astronomicilere göre sorulan sori ve cevapları 8. Nevi Yeni astronomicilere göre tabiat kurallarına dayanarak yapılan itirazlar. 9. Nevi Yeni astronomiye göre, göklerin tabîat ve sayıları ONUNCU FASIL Tam mürekkep cisimleri yedi nevi ile bildirir. 1. Nevi Tabiyattan olan bütün mürekkep varlıkların asıl, cins ve çeşitleri 2. Nevi Üç esastan birincisi olan madenlerin halleri ve bazı çeşitleri 3. Nevi Madenlerden katı cisimlerin oluşumları, tabiat ve sıfatları 4. Nevi Madenlerden taş cinsinden olanların oluşum ve renkleri 5. Nevi Üç aslın ikincisi olan bitkiler 6. Nevi Üç aslın üçüncüsü olan hayvanlar 7. Nevi Hayvan sinsinin en şereflisi olan insanın kısaca mahiyeti İKİNCİ FEN Teşrih ilmini beş bâbda bildirir BİRİNCİ BÂB Teşrih ilminin, faydası, cisim ve canın başlangıç ve sonu üç fasılda bildirir. BİRİNCİ FASIL Teşrih ilminin faydalarını altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Teşrih ilminin kısaca faydaları 2. Nevi İnsanın bedeninde olan, Allahü Teâlâ’nın bazı garip saatları 3. Nevi İnsan vücudunun başlangıç ve sonu 4. Nevi Cisim ve canın iniş ve çıkışını, bedenin değişmesini, ruhun bakâsını bildirir. 5. Nevi Bedenin değişmesi ve ruhun devamlılığı. 6. Nevi Bu cihân bizi şefkatli ana gibi yetiştirir. İKİNCİ FASIL Bedenin tesbihi, uzuvların tabiatlarının mahiyetini beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Bedenin terkibini bildirir 2. Nevi İnsan tabiatının tabii mahiyeti 3. Nevi İnsanın yaş durumları 4. Nevi Bedenin dört halitasının doğuşu 5. Nevi Dört halitanın oluş sebepleri ÜÇÜNCÜ FASIL uzuvların durumu, mahiyeti ve faydalarını dört nevi ile beyân eder. 1. Nevi Uzuvların keyfiyet ve mahiyeti 2. Nevi Uzuvların isim ve özellikleri 3. Nevi Cenin uzuvlarının oluşumu 4. Nevi Bedenin uzuvlarının özellik ve faydaları İKİNCİ BÂB İnsan bedenindeki kemikleri üç fasılda anlatır BİRİNCİ FASIL Baş kemiklerinin yapısı ve özel isimlerini altı nevi olarak bildirir. 1. Nevi İnsan uzuvlarının kısaca faydaları 2. Nevi Kafa kemiklerinin yapısı 3. Nevi Başın kaide ve temeli olan beş kemik 4. Nevi Üst çene kemiği, teşekkül ve durumu 5. Nevi Burun faydaları, kemiği ve alt çene 6. Nevi Dişlerin yapısı, isim ve şekilleri İKİNCİ FASIL Bel, boyun, kaburga, omurga, boyun halkası kemiklerini beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Omurganın yapısı 2. Nevi Boyun kemiği 3. Nevi Göğüs kemiği 4. Nevi Kaburga kemikleri 5. Nevi Eğe kemiği ÜÇÜNCÜ FASIL El ve ayak kemikleri, isimleri ve özelliklerini yedi nevi ile bildirir. 1. Nevi Pazu kemikleri 2. Nevi Kol kemikleri 3. Nevi Elin bilek kemikleri 4. Nevi Elin armak kemikleri 5. Nevi Kasık ve uyluk kemikleri 6. Nevi Baldır kemikleri ve diz kemikleri 7. Nevi Ayak kemikleri ÜÇÜNCÜ BÂB Uzivların hareketleri, kasların mahiyeti ve kısımlarını üç fasılda bildirir. BİRİNCİ FASIL Adalelerin durumu, baş ve boyunda olan hareketlerin yedi nevi ile bildirir. 1. Nevi Kasların birleşmesi ve onlarla hasıl olan hareketler 2. Nevi Yüzdeki bazı kaslar ve onlarla meydana gelen hareketler 3. Nevi Yanak, dudak hareketleri 4. Nevi Alt çenenin hareketi, faydaları ve kasları 5. Nevi Baş ve boynun hareket ve adaleleri 6. Nevi Ses yeri olan hançerenin kıkırdak, kas ve hareketleri 7. Nevi Boğazın ve L kemiğinin kas ve hareketleri İKİNCİ FASIL Bel , karın, tenâsül uzuvları ve ayakların, hareketleri ve faydalarını yedi nevi ile bildirir. 1. Nevi Göğsu açan ve daraltan kaslar 2. Nevi Omuz mafsalını pazuyla hareket ettiren adaleler 3. NeviKol kasları ve hareketleri 4. Nevi Bilek kasları ve hareketleri 5. Nevi Parmak kasları ve hareketleri 6. Nevi Elayası kasları ve faydaları ÜÇÜNCÜ FASIL Bel, karın, tenâsül uzuvları ve ayakların, hareketleri ve faydalarını yedi nevi ile bildirir. 1. Nevi Bel kasları 2. Nevi karın kasları 3. Nevi Tenâsül adaleleri 4. Nevi Oyluk kasları 5. Nevi Diz mafsalındaki kaslar 6. Nevi Ayak mafsalını hareket ettiren kaslar 7. Nevi Ayak parmakları kasları DÖRDÜNCÜ BÂB Sinirler, damarlar, duygular, uzuvların şekillerini beş fasılda bildirir. BİRİNCİ FASIL Sinirlerin çıkış yerleri ve faydalarını beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Sinirlerin durum şekillerinin hikmeti 2. Nevi Beyinden çıkan karşıkılkı sinirler 3. Nevi Beyinden çıkan sinirlerin beşinci çifte kadar olanları 4. Nevi Boyun omurlarındaki murdar ilikten çıkan sinirler 5. Nevi Göğüs ve omurilikten çıkan sinirler. İKİNCİ FASIL Atar damarların çıkış yeri ve faydalarını beş nevi ile beyan eder. 1. Nevi Yürekten çıkan atardamarlar 2. Nevi Yürekten çıkan atardamarların ele ve avuca gittiği 3. Nevi Başa çıkan damarlar 4. Nevi Yürekten aşağı inen büyük damar 5. Nevi Oyluk, bacak ve ayak semtlerine inen damarlar ÜÇÜNCÜ FASIL Sâkin, toplar damarların çıkışı ve faydalarını altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Karaciğerden çıkan bab damarı ve faydası 2. Nevi Karaciğerden çıkan ecvet boş damarın bazı kolları ve faydaları 3. Nevi Karaciğerden çıkan boş damarın göğüs omurlar, boyun ve başa çıkışı 4. Nevi Karaciğerden çıkan damarların kol ve ellere gelen dalları 5. Nevi Karaciğerden çıkan ve bedenin aşağısına inen büyük damar dalları 6. Nevi bu damarların inen kısmından oyluklara inen kısmı, dalları ve faydaları DÖRDÜNCÜ FASIL İnsan bedenindeki kuvvet çeşitleri, uzuvların başlangıcı ve dört nefsi altı ğevi ile bildirir. 1. Nevi Bedendeki kufvvet çeşitleri ve uzuvların fiillerinin başlangıcı 2. Nevi Bedendeki tabii nefs ve nebati nefs ve yardımcıları olan kuvvetler 3. Nevi Hayvani nefs ve dış beş duyu 4. Nevi Hayvani nefsin bedendeki hizmetçilerinden iç beş duyu 5. Nevi Hayvani nefsin bedendeki hizmetçilerinden gadab ve şehvet kuvvetleri 6. Nevi Bedende mutasarrıf bulunan dördüncü insani nefs ve hizmetçileri BEŞİNCİ FASIL Uzuvların şekilleri, kıyafetlerinin ayrılığı ve ihtiyaçların ahkâmını sekiz nevi ile bildirir. 1. Nevi Baştaki uzuvların şekillerinin hikmeti 2. Nevi İnsanın diğer uzuvlarının şekillerinin hikmeti 3. Nevi İnsanın uzuvlarının şekillerinin hikmeti 4. Nevi Baş ve boyun azalarının şekilleri 5. Nevi Diğer uzuvlardaki kıyafetin ahkamı 6. Nevi Kadınların güzellik ve alametleri ve dellileri 7. Nevi Uzuvlarının kıyafetlerinin zıt delillerle itidali 8. Nevi Bedende ihtilaçların ahkâmı BEŞİNCİ BÂB Ademi aleme tatbik ve enfüsün afaka tevfikini dört fasılda anlatır. BİRİNCİ FASIL İnsan bedeninin zaman ve mekanlara benzemesini sekiz nevi ile bayan eder 1. Nev Âlemin Âdem için yaratıldığını bildirir 2. Nevi İnsan alemini Âlem-i kebire tatbik ve bazısını arza Tevfik etmenin yolu 3. Nevi İnsan aleminin eflâke benzemesi 4. Nevi İnsan bedeninin zaman ve mekana ve ruhun sultana benzetilmesi 5. Nevi İnsanın kalbinde bulunan kötü huyların hayvanlara benzemesi ve rüya tabiri 6. Nevi Âfâk ve enfüsün birbirine tatbik olunduğu, insan alemi şeklinin alem-i kebirin aksi olduğu 7. Nevi İnsanın batını ve zahiri, cihanın batın ve zahirine mutabıktır. 8. Nevi İnsan aleminin ahret alemine çeşitli şekillerde benzerlik ve ortaklığını bildirir. İKİNCİ FASIL İnsan kendi vücudundan Hâlik’ının vücudunu kendi sıfatlarından O’nun sıfatlarını anlatması ve kamil insanın alametlerini altı nevi ile bildirir. 1. Nevi İnsanın kendi vücudunda Halik’ının vücudunu idrak etmesi 2. Nevi İnsan ruhunun sıfatlarının Zat-ın sıfatlarına benzediğinin anlaşılma yolu 3. Nevi İnsanın kendi bedenindeki tasarruftan Hakk Teâlâ’nın alemdeki tasarrufunun anlaşılması 4. Nevi Kendi nefsini tenzihten Rabb’ini tenzihin anlaşılması 5. Nevi İnsan ruhunun tenzihi, cismin fenası, ruhun bekası 6. Nevi Âlemin özünün özü insan-ı kamildir. Kullukta rızaya kavuşur. ÜÇÜNCÜ FASIL Muhafaza edilmesi gereken mürekkep uzuölarda ruhun mahiyetleri ve bedenin sıhhatini onbir nevi olarak beyan eder. 1. Nevi Muhafazası gereken mürekkep uzuölarda ruhun mahiyeti, yeri ve faydaları 2. Nevi Bedenin sıhhatinin korunması erkanından olan micaçlar 3. Nevi Bedenin sıhhatinin korunması erkanından olan zaruri altı sebep 4. Nevi Zaruri altı sebepten üç sebebin ta’dili 5. Nevi Zaruri altı sebepten diğer üçünün da’dili 6. Nevi Sıhhat halinde mutad olunan itrazattan cim’a ve hamamın ta’dilli 7. Nevi Çok kullanılan ilaç ve gıdaların faydasını ebced sırasına göre bildirir 8. Nevi Çok kullanılan ilaç ve gıdaları kalemen safes sırasınca bildirir. 9. Nevi Çok kullanılan ilaç ve gıdaların isim ve hükümlerini bildirir. 10. Nevi Bedenin sıhhati için olan yemek ve içmenin edeb ve kaideleri ve bazı yemeklerin faydaları. 11. Nevi Dinin edeblerine uygun olarak güzel giyinmek DÖRDÜNCÜ FASIL Ölümü fazilet ve hakikatını, can bildirir 1. Nevi Ölümün fazilet ve faydalarını ayet ve hadislerle bildirir 2. Nevi Ölümün hakikatı 3. Nevi İnsanın ölümünün mahiyeti 4. Nevi İhtiyarlık rezaleti, ölüm kerameti ve ruhun selameti. 5. Nevi Ölümün nasıl olduğu ve ruhun bedenden ayrılması 6. Nevi İnsan ruhunun başlangıç ve sonu 7. Nevi Öldükten sonra ruhların ahlakı iktizasınca olan halleri ÜÇÜNCÜ FEN İtikadın düzelmesi, imân ve irfânı beş bâbda bildirir. BİRİNCİ BÂB Kitab ve sünnete uyma, dünya sevgisini terk, ruhun, kalbin hakikatını dört fasılda anlatır. BİRİNCİ FASIL Kitab ve sünnete uymak, itikadı düzeltmek ve namaz kılmak beş nevide anlatılmıştır. 1. Nevi İnsanın cahillik ve gafletle hayvan gibi, marifetle insan-ı kamil olması 2. Nevi Kur’an-ı Kerim ile hidayete ermeyi âyet ve hadislerle bildirir. 3. Nevi Hz. Peygamber’e uymayı ve bid’adlerden kaçınmayı âyet ve hadislerle bildirir. 4. Nevi İtikadı düzeltme ve ehl-i sünnet ve’l-cemaat mezhebine uyma 5. Nevi Abdestin farzları ve imam-ı A’zam’ın mezhebine uygun namaz kılmak. İKİNCİ FASIL Dünyanın hakikatı ve onda mezmum olan şeyleri sekiz nevi ile beyân eder. 1. Nevi Dünyanın fani , aşağı kimselerin arzusu olduğunu ayet ve hadis-i kudsi ile bildirir. 2. Nevi Dünyanın bela yeri, ahretin zevk ve safa yeri olduğunun hadislerle beyanı 3. Nevi Dünyanın ne olduğu, ona meyledenin şakiliği, terk edenin saidliği. 4. Nevi Dünyanın had ve hakikatı, üç kısma ayrılması ve ahret kısmı. 5. Nevi Kötü olan dünyanın gaddar ve sahir olduğu, saadet ehlinin kanatta selamet bulduğu 6. Nevi. Dünya sevgisi Mevlâ’nın huzuruna manidir. Zühd ile gönül kurtulur. 7. Nevi Dünya ve ehli, nefs ve hevasının mü’min taatına mani olduğu 8. Nevi Dünya ehlinden yüz çevirme, sakınma, nefsini bırakıp gönülden Mevlâ’ya gitme. ÜÇÜNCÜ FASIL. İrfan mahallinin kalb ve ruhun içi olduğunu yedi nevi ile beyan eder. 1. Nevi irfan mahallinin kalb ve ruhun içi olduğunu yedi nevi ile beyan eder. 2. Nevi İrfan yerinin kalb olduğunu ve kalbden içeri girenin huzuru bilindiğini kudsi hadislerle bildirir. 3. Nevi Marifetin yerinin kalbin içi olduğunu hadislerle bildirir. 4. Nevi Marifetullah’ın yeri olan kalbin mahiyeti 5. Nevi Kalbin özelliği ve halleri 6. Nevi İnsan kalbinin cevheri olan akl-ı mead’ın had ve hakikatı 7. Nevi Aklın menşei olan akl-ı kül’ün şanının büyüklüğü ve herkese lütf ve ihsanı. DÖRDÜNCÜ FASIL Kalbin marifetinin Allah yolunun şartı olduğunu ondört nevi ile anlatır. 1. Nevi İnsan kalbinin değişmesinin kalblerin sahibiyle olduğu ayet ve hadislerle bildirir. 2. Nevi Kalbin hakiki manası ve sırrı 3. Nevi Kalbin azamet ve vüs’atı ve değiştiricisine yakınlığının nisbeti 4. Nevi Kalbin fazileti, kemali ve şerefi 5. Nevi Kalbin yedi tavrının halleri 6. Nevi Kalb, marifete kavuşunca tasarruf eder, sonra fariğ olur 7. Nevi Kalbin, kendi aleminden rüya, ölüm ve ilham ile lezzet ve izzet bulması. 8. Nevi Kalbin, kendi alemini unutması ve hatırlaması 9. Nevi Kalbin, kendi alemine riyazetle ve akl-ı külden hikmet alması 10. Nevi Kalb marifet ile lezzet ve izzet bulur 11. Nevi Kalbin kendi alemine teveccühü her şeyden elzemdir. 12. Nevi İnsan ruhu nice alemlerden sefer edip, bedende kemalini bulması 13. Nevi Ruhun beden aleminde nasıl noksanlaşıp kemale geldiği 14. Nevi Ruhun tenezzülatı, halleri, terakkisi ve kemali İKİNCİ BÂB İrfan yolunun esaslarını altı fasılda anlatır BİRİNCİ FASIL Az yemenin faydaları. 1. Nevi Açlığın faziletini bir ayet-i kerime ve hadis-i şeriflerle bildirir. 2. Nevi Tokluğun afetleri ve açlıktaki kerametler 3. Nevi Tokluğun rezaleti, açlığın fazileti 4. Nevi Az yemenin nasıl olduğu, miktarı, fayda v eesrarı 5. Nevi Tokluğun alametleri ve açlığın kerametleri 6. Nevi Tokluğun afetleri, açlığın ve orucun faydaları 7. Nevi Çok yemenin on afeti ve az yemenin üstünlükleri 8. Nevi Açlığın kısımları hal ve makamları İKİNCİ FASIL İkinci esas olan az uyumayı, faydalarını on nevi ile bildirir. 1. Nevi Az uyumayı ayet ve hadis-i kudsi ile bildirir 2. Nevi Gece kalkmanın faziletini hadis-i şeriflerle bildirir 3. Nevi Az uyumak, gece kalkmak ve avamın gafleti 4. Nevi Uykuyu azaltan gece kalkmanın fazileti 5. Nevi Az uyumanın iyi haslet olduğu 6. Nevi Uykunun kötü, fazlasının zararlı olduğu 7. Nevi Az uykunun kalbe cila, göze sürme olması 8. Nevi Uykudaki sır ve faydaları 9. Nevi Uykunun hakikatı ve avamın ruhlarının berzahta bulunması 10. Nevi Uyanıklığın kısımları, hal ve makamları ÜÇÜNCÜ FASIL Üçüncü esas olan az konuşmanın faydalarını altı nevi ile beyan eder. 1. Nevi AZ konuşmayı, ayet ve hadislerle bildirir 2. Nevi Az konuşmak, günahtan sakınmak ve izzet verir. 3. Nevi Dilini korumada, vaktini ve hayatını hıfz ve sırlarını örtmek vardır 4. Nevi Az konuşmak izzet ve ikbal verir ve kemale eriştirir 5. Nevi Susmanın kalb ve ruhu koruma olması irfan talibinin dünyayı terki 6. Nevi Susmanın kısımları, hali, makamı v eirfan ehlinin kalb hallerini rümuzla işareti. DÖRDÜNCÜ FASIL Dördüncü esas olan uzletin faydalarını on nevi ile beyan eder 1. Nevi Uzleti ayet ve hadis-i kudsi ile bildirir 2. Nevi Uzletin izzet ve ihtiram verdiğini hadis-i şeriflerle bildirir 3. Nevi Uzlet Allahü Teâla’ya yakınlıktır ve üns verir 4. Nevi Uzlet büyüklerin adetidir ve daimi huzurudur 5. Nevi Uzlet, Allahü Teâlâ’ya taate götürür ve tam huzur verir 6. Nevi Uzlet maksada kavuşturur 7. Nevi Uzlet zikr ve fikre ve tam teveccühe yardımcıdır. 8. Nevi Uzlet eden arifler iki kisimdir 9. Nevi Uzletin kısımları ve halleri 10. Nevi Uzletin nihayeti olan halvete girmenin şartı, erkanı ve usulleri BEŞİNCİ FASIL Beşinci esas olan zikr-i daiminin faydalarını dokuz nevi ile bildirir. 1. Nevi Zikri ayte-i kerime ve hadis-i kudsi ile bildirir 2. Nevi Zikrin ünse sebep olduğunu hadis-i şeriflerle bildirir 3. Nevi Zikrin fazileti ve faydalarını bildirir 4. Nevi Zikrin özellikleri ve tesirleri 5. Nevi Zikrin netice istiğrakını hal ve kerametlerini bildirir 6. Nevi Zikrin üç mertebesi 7. Nevi Dil ile zikrin sonunun alametleri 8. Nevi Zikrin edebleri, tesir ve halleri 9. Nevi Kelime-i tevhidin üstünlükleri ve özel tesirleri ALTINCI FASIL Altıncı esas olan tefekkürün faydalarını beş nevi ile bildirir. 1. Nevi Tefekkür ve ferasetle kalbi korumak 2. Nevi Kalbe gelen havatırın menşe ve esası, iyi ve kötü alametleri 3. Nevi asılların aslı olan insan kalbinin elzem olan korunması 4. Nevi Kalbi korumak, bedeni korumaktan önemlidir 5. Nevi Kalbin afetlerinin esası, ilaçlarının kısımları ve sıfatlarının isimelri ÜÇÜNCÜ BÂB Ruh makamları olan tevekkül, tefviz, sabır ve rizayı dört fasılda bildirir. Marifet yolunun birinci aslı olan tevekkülün faziletini yedi nevi ile anlatır. 1. Nevi Tevekkülün faziletini Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerle bildirir 2. Nevi Tevekkülün kemalini ta’rifi keramet, tesir ve halleri 3. Nevi Hakk Teala’ya tevekkül, rızık konusunda de ehem ve elzemdir. 4. Nevi Tam tevekkülün had ve hakikatı ve vücubunun hikmeti 5. Nevi Tam tevekkülün tesirleri ve tevekkül ehlinin bazı hikayeleri 6. Nevi Rızık konusunda tam tevekkülün herkese lüzumlu olduğu 7. Nevi Tam tevekkülün elde edilmesi ve ehlinin rahat olması. İKİNCİ FASIL Marıfet yolunun ikinci esası tefvizin faydalarını sekiz nevi ile bildirir. 1. Nevi Tevfizin faziletini ayet ve hadislerle bildirir 2. Nevi Tevfiz ve teslimin tarif ve hakikatı tesir ve faydaları 3. Nevi Tevfiz ve teslimin şart ve faydaları 4. Nevi Tevfiz ve teslim, insan için önemli oluşunun sebeb ve sırrı 5. Nevi. Tevfiz ve teslim, kuvvetli iksir, belki cennet-i naimdir 6. Nevi Tevfiz ve teslimin tesir ve faydaları 7. Nevi Tevfiz ve teslim insana her işinde her şeyden önemli ve lazımdır 8. Nevi Tevfiz ve teslim insana her işinde her şeyden önemli ve lazımdır. ÜÇÜNCÜ FASIL Marifet ve yolunun üçüncüsü olan sabrın faydalarını altı nevi ile beyan eder. 1. Nevi Sabrın faziletlerinin ayet ve hadislerle bildirilmesi 2. Nevi Sabır ve tahammülün had ve hakikatı , tatlılığı ve kerameti 3. Nevi Sabır ve tahammülün tesir ve faydaları 4. Nevi Sabır ve tahammülün kısımları, faydaları, feryad ve figanın afetleri 5. Nevi Sabır ile her kemal hasıl olur 6. Nevi sabır ve tahammülün elde edilme yolu ve misalleri DÖRDÜNCÜ FASIL Dördüncü asıl olan rızayı altı nevi ile bildirir. 1. Nevi Rızamın faziletini ayet ve hadislerle bildirir 2. Nevi Kazaya rızanın tarif ve hakikatı 3. Nevi Kazaya rızanın fayda, alamet ve kısımları 4. Nevi Kazaya rızanın tesir ve faydaları 5. Nevi Rızanın fayda ve hünerleri, rızasızlığın zararları 6. Nevi Dört aslın özeti Tefvizname… DÖRDÜNCÜ BÂB Matlab-ı a’lâ olan mârifet ve muhabbeti beş fasıl ile bildirir. BİRİNCİ FASIL Nefsini tanımadan Rabb’ini tanımanın anahtarda olduğunu dokuz nevi ile bildirir. 1. Nevi Allahü Teâla’yı tanımayı ayet ve hadislerle bildirir 2. Nevi Kendini tanımak Allahü Teâla’yı tanımaya götürür. 3. Nevi Marifet-i Mevlâ, matlab-ı al’adır 4. Nevi Ârif, masivayı unutup Hz. Mevla’yı bulur 5. Nevi Ârif, kendi vücudundan geçip marufla beka bulur 6. Nevi Ârifde korku ve üzüntü yoktur. 7. Nevi Zühd ehli ile, marifet sahiplerinin farkını bildirir. 8. Nevi Âriflerin şanının yüksekliği 9. Nevi Ârifin marufu Hz. Bâri’dir. İKİNCİ FASIL Muhabetullah’ın en yüksek maksat olduğunu yirmidört nevi ile bildirir. 1. Nevi Muhabbet-i Mevlâ’nın faziletini ayetler ve hadis-i kudsi ile bildirir. 2. Nevi Muhabett-i Mevla’nın fazilet ve faydalarını hadis-i şeriflerle bildirir. 3. Nevi Muhabbetin haddi, hikikati 4. Nevi Muhabettin esası, özellikleri, fayda ve makamları 5. Nevi Muhabbetin bazı alametleri 6. Nevi Allah sevgisinin gönülde zuhuru ve cevelanı 7. Nevi Muhabbetin tarif ve hakikati 8. Nevi Muhabbetin çeşitleri ve kısımları 9. Nevi Muhabbetin isimleri 10. Nevi Muhabbetin özellikleri ve gariplikleri 11. Nevi Zatın muhabbeti 12. Nevi Sıfatların muhabbeti 13. Nevi Fiillerin muhabbeti 14. Nevi Eserlerin muhabbeti 15. Nevi Muhabbetin dört kısmının birbiriyle kaynaşması 16. Nevi Bu dört kısım muhabbetin eser ve semereleri 17. Nevi Muhabbetin yedi meşhur ismi 18. Nevi Muhabbet ağacının yaprakları olan şevk ve iştiyak 19. Nevi Muhabbet ağacının semeresi olan hakiki aşk 20. Nevi Hz Mevlâ’nın aşkı, beşerin aklından yüksektir 21. Nevi Aşkın hali ve aşkın melameti 22. Nevi Aşk-ı Mevlâ’nın gizli sırları ve yüksek şanı 23. Nevi Aşk-ı Mevlâ’nın mecaz ve hakikati 24. Nevi Aşk-ı Mevlâ’ya kavuşma yollarının usülü ÜÇÜNCÜ FASIL Hikmet-i evliyanın iml-i sudur olduğunu dört nevi ile bildirir. 1. Nevi Evliya hikmetinin fazilet ve faydalarını ayet ve hadislerle bildirir. 2. Nevi Evliya hikmetinin had ve alameti ve kıymeti 3. Nevi Evliya hikmeti, faydalı ilimlerden lezzetli ve faydalıdır 4. Nevi. Evliya hikmeti, onların temiz sözlerinden tatlıdır. DÖRDÜNCÜ FASIL Evliya-i kiramın fazilet ve bereketlerini dokuz nevi ile beyan eder. 1. Nevi Evliyâ-ı kirâmın fazilet ve bereketlerinin ayet ve hadislerle bildirilmesi. 2. Nevi Evliyâ-ı kirâmın rüsum ve adetleri, kalb ile seyahatları 3. Nevi Evliyâ-ı kirâmın hadd ve alametleri, huzur ve selametleri 4. Nevi Evliyâ-ı kirâmın evsaf ve alametleri, huzur ve selametleri 5. Nevi Evliyâ-ı kirâmın harık-ı adetleri, emniyet ve rahatları 6. Nevi Evliyâ-ı kirâmın harekat ve sekenatı, berekat ve ibadetleri 7. Nevi Evliyâ-ı kirâmın mertebe ve makamları 8. Nevi Evliyâ-ı kirâmın müşahedelirinin sonu ve alametleri 9. Nevi Evliyâ-ı kirâmın sıfatlarının fenası ve zatlarının bekası BEŞİNCİ FASILEvliyanın seçilmişlerinin seçtikleri Nakşibendi tarikatını yedi nevi ile beyan eder. 1. Nevi Nakşibendi tarikatının erkan ve hakikatı 2. Nevi Nakşibendi yolunun üç yolundan birincisi 3. Nevi Nakşibendi tarikinin ikinci yolu 4. Nevi Nakşibendi tarikinin üçüncü yolu 5. Nevi Nakşibendi tarikinin saliki her kemale maliktir 6. Nevi Marifet yolunda hidayet caddesinden sapıtanlar 7. Nevi Tasavvuf ehlinin oniki fırka olduğu, bir fırkasının kurtulduğu BEŞİNCİ BÂB Allâhü Teâlâ’nın dergahına süluku sekiz fasıl ile bildirir. BİRİNCİ FASIL Seyr ve sülukun hal ve hüccetleri, edeb ve rükunlerini sekiz nevi ile bildirir. 1. Nevi İnsan ruhunun mebde ve meadı 2. Nevi İnsan vücudunda bulunan şehvani nefs ile nefs-i natıkayı bildirir 3. Nevi Nefs-i natıkanın insan bedenine olan taalluku 4. Nevi Kalb ile sahibi arasındaki perdeler nelerdir 5. Nevi İnsan nefsinin kısaca yedi makamı 6. Nevi Kalbi kötü sıfatlardan arındırıp iyi sıfatlarla süslemek, memaldır 7. Nevi Yedi makamdan birinci makamda olan nefs-i emmare 8. Nevi Nefs-i emarenin birinci makamdan kurtulma yolu İKİNCİ FASIL Yedi makamdan ikincisi loan nefs-i levvâmeyi dokuz nevi ile bildirir. 1. Nevi Nefs-i levammenin bu ismi alması ve sıfatları 2. Nevi İkinci makamda duraklayan ebrar ve mukarreblerin farkı 3. Nevi Nefs-i levvamenin ikinci makamdan üçüncü makama çıkma çaresi 4. Nevi İkinci makamda kul, Mevlâdan ayıran engeller 5. Nevi İkinci makamda, nefs-i levvamenin alem-i misâle geçmesi 6. Nevi Âlem-i misalde olan fehvaniyye, tasfiye ve tezkiye alametleri 7. Nevi Kalbin tasfiyesinin ve tezkiyesinin en güzel ve kolay yolu 8. Nevi İkinci makamda salikte bulunan gadabın menşei ve ilacı 9. Nevi İkinci makamda bulunan engelleri gideren işler ÜCÜNCÜ FASIL Üçüncü makamda bulunan nefs-i mülhimeyi on nevi ile beyan eder. 1. NeviNefs-i mülhimenin bu ismi alması sıfatları ve terakkisi 2. Nevi Üçüncü makamda bulunan salikin mürşide teslim-i irade etmesi 3. Nevi Üçüncü makama mahsus olan isim ile iştigal 4. Nevi Hakikatın batını ve sırrı, şeriat olduğunu bir misalle bildirir. 5. Nevi Üçüncü makama mahsus olan isim ve iştiğal 6. Nevi Üçüncü makamda nefs-i mülhimenin güzel vasıfları 7. Nevi Üçüncü makamda olan salike rühanilerin hitabı 8. Nevi Üçüncü makamda olan salıkın aşk hali 9. Nevi Üçüncü makamda olan salikin inkıbaz ve ftikârı 10. Nevi Üçüncü makamda olan salike üçüncü ismin te’siri DÖRDÜNCÜ FASIL Dördüncü makamda bulunan nefs_i mutmainneyi dört nevi ile beyan eder. 1. Nevi Mutmainne nefsin bu ismi alması ve sıfatları 2. Nevi Dördüncü makamda bulunan kamilin meyi ve iltifatı 3. Nevi Dördüncü makamda bulunan kamilin Peygamber’e muhabbeti 4. Nevi Ezkiyanın sülükü tercihini ve evliya yollarına tatbikini bildirir. BEŞİNCİ FASIL Nefs-i radıyyeyi üç nevi ile beyan eder. 1. Nevi Nefs-i radiyyenin bu ismi alması ve sıfatları 2. Nevi Beşinci makamda bulunan kamilin halleri 3. Nevi ilmü’l yakin, aynü’l-yakin ve Hakku’l-yakin halleri ALTINCI FASIL Altıncı makamda bulunan nefs-i mardiyyeyi üç nevi ile bildirir. 1. Nevi Nefs-i mardiyyeinn bu ismi alması ve sıfatları 2. Nevi Altıncı makamda bulunan kamilin halleri 3. Nevi Tabiat, zıll ve nefs-i rahmaninin, üçünün bir cevher olduğu. YEDİNCİ FASIL Yedinci makamda bulunan nefs-i kâmileyi sekiz nevi ile beyân eder. 1. Nevi Nefs-i kamilenin bu ismi alması ve sıfatları 2. Nevi Mürşid-i kamilin alametleri, keramet ve ibadetleri 3. Nevi Kabiliyetli salikin metanet ve alametleri 4. Nevi Kabiliyetli salik üzüntü ve kabz ile münşerih olur. 5. Nevi Salik, nefs-i emare makamında iken şeytanın yolunu kesmesi 6. Nevi Salik, nefs-i levvamede iken, şeytanın yolunu kesmesi 7. Nevi Salik nefs-i mülhimede iken, şeytanın, yolunu kesmesi 8. Nevi Nefs-i mütmainneye gelmesi, Mevlâ’nın kal’asına girmesi. SEKİZİNCİ FASIL Şeyh İsmail, Tillovi’nin hallerini on nevi ile beyan eder. 1. Nevi Hz. Gavs’ın neseb, mezheb meşreb ve dili 2. Nevi Hz. Gavs’ın kuyu hikayesi 3. Nevi Hz. Gavs’ın şemail ve ibadetleri 4. Nevi Hz. Gavs’ın adet ve elbiseleri 5. Nevi Hz. Gavs’ın müridi Osman Efendi’nin ilk halleri 6. Nevi Osman Efendi’nin mürşid araması 7. Nevi Hz. Gavs’ın, Osman Efendi ile görüşmesi 8. Nevi Hz. Gavs’ın bazı kerametleri 9. Nevi Osman Efendinin vefatı 10. Nevi Hz. Gavs’ın istikameti ve vefatı zamanı. KİTABIN HATİMESİ Habibullah’ın sohbeti ve erkânını dört fasılda beyân eder BİRİNCİ FASIL Habibullah’ın kısaca hallerini ve güzel geçinmeyi üç nevi ile bildirir. 1. Nevi Resullullah’ın Ashâbını, din âlimlerinin güzel ahlakını bildirir. 2. Nevi İnsanlara iyi geçinmeyi ayetlerle bildirir. 3. Nevi Herkese iyi davranmayı Hadis-i ile bildirir. İKİNCİ FASIL İnsanlarla iyi geçinmenin , evlenmenin fayda ve zararlarını dört nevi ile anlatır. 1. Nevi İnsanlarla iyi geçinmenin faydalarını hadisi şeriflerle bildirir. 2. Nevi İnsanlarla iyi geçinmeyi haber ve eserle bildirir. 3. Nevi İnsanlarla iyi geçinmeye dair büyüklerin sözleri 4. Nevi Evlenmenin fayda ve zararları. ÜÇÜNCÜ FASIL Hâlık ve halkla sohbetin edeb ve rükunlerini onüç nevi olarak bildirir. 1. Nevi Kulun Mevlâ’sıyla huzur ve ünsiyetini edebleri 2. Nevi Âlimin taliblerine talim ve tedrisinin edebleri 3. Nevi Talebenin üstadından ilim öğrenmesinin edebleri 4. Nevi Baba ve anne ile ülfetin edebleri 5. Nevi Evlenmenin edeb ve şartları 6. Nevi Ehli ile oynama ve cimanın edeb ve şartları 7. Nevi Birleşme zamanı ve çocukların hal ve şekilleri 8. Nevi Kişinin ehliyle sohbet ve ülfetinin edebleri 9. Nevi Kadının kocasıyla sohbet ve ülfetinin edebleri 10. Nevi Kişinin evladıyla sohbet ve ülfetinin edebleri 11. Nevi Efendinin köle ve cariyesi ile sohbetinin edepleri 12. Nevi Akrabanın akraba ile sohbetlerinin edebleri 13. Nevi Kişinin komşusuyla sahbetinin edebleri DÖRDÜNCÜ FASIL Dostlarla ve tanıdıklarla cahil ve avâmla olan sohbetin edeblerini altı nevi olarak bildirir. 1. Nevi İyi arkadaşlarla sohbetin edebleri 2. Nevi İnsanlar arasındaki sohbet ve ülfetin edebleri 3. Nevi Cahil kimselerle sohbetin edebleri 4. Nevi Âlimlerin zahir ve işlerindeki intizam 5. Nevi Evliya-yı kirâmın zahiri işlerindeki intizam 6. Nevi Bütün uzuvların günah ve âfetleri, zenginlik ve fakirlik sebepleri SONSÖZ Yukarıda bildirilen tâat ve muamelâtı ınsana kolaylaştıran tevhîdi bildirir. Yazar Erzurumlu İbrahim Hakkı Hz. Tercüme Faruk Meyan Sayfa Sayısı 1169 Boyut 18 x 25 cm Basım Yeri İstanbul Kapak Türü Ciltli Sert Kapak Kağıt Türü Kitap Kağıdı Dili Türkçe Dağıtım Kitap Takipçileri Temin Süresi Aynı gün kargo Fen bilimleri, astronomi, psikoloji, sosyoloji alanlarında dünyaca ünlü çalışmalara imza atan Türk ve Müslüman bilim adamı Erzurumlu İbrahim Hakkı, Marifetname adlı eseri ile adını dünyaya duyurmuştur. Kitabında insan fizyolojisi, anatomisi ve burçlardan söz Hakkı Beden ve Ruh Bilimi ÇalışmalarıDoğada bulunan kraterler ile insan ruhu ve yapısı arasındaki sıkı münasebete dikkat çekmiştir. Beden ile kafa yapısı arasındaki münasebeti de açıklayan Erzurumlu İbrahim Hakkı, Batlamyus ve Kopernikus kuralları hakkında da açıklamalarda bulunmuş, gezegenler, yere olan uzaklıkları, burçlar, diğer yıldızların ve gezegenlerin güneşe göre aldığı pozisyonlar, Doğu ve Batı Yarım Kürelerinin haritaları üzerinde çalışmalar yapmıştır. Eserinde Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarını net bir şekilde göstermiş olan İbrahim Hakkı, kitabında aynı zamanda aritmetik, geometri, astronomi ve astroloji, denizlerin ve karaların yararları, iklimler, astronomi sistemleri, madenler, bitki ve hayvanlar âlemi üzerine ve evrim konusunda değerli çalışmalar yapmış ve Marifetname adlı kitabında İbrahim Hakkı EserleriDivanMarifetname Oluşturulma Tarihi Aralık 14, 2020 0314Marifetname, ansiklopedi türünde yazılmış iki ciltlik bir eserdir. Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın oğlu Seyyid Ahmed Naimi için kaleme aldığı eser toplam dört bölümden oluşur. Yazar, ''Hatime'' adlı son bölümde, Türk-İslam kültürüne ait çeşitli töreleri ayrıntılı bir şekilde anlatır. Marifetname kitabının özelliklerini sizin için İbrahim Hakkı Marifetname'yi yazmaya başlamadan önce 400'den fazla kitap okumuş ve felsefe, din, astronomi ile ilgili konularda araştırma yapmıştır. 1757 yılında tamamlanan eser, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi gibi önce Mısır'ın başkenti Kahire'de yayımlanmıştır. Marifetname Nedir? Marifetname, astronomi, anatomi, coğrafya, tarih ve fizyoloji bilimlerine dair temel kavramların anlatıldığı bir ansiklopedidir. Yazar, eserinde Tevhid inancı ve Vahdet-i Vücut gibi dini - tasavvufi konuları da ele almıştır. Kitap 615 sayfadır. İlk kez 1836 yılında Mısır'da basılmıştır. Arapçaya da çevrilen eser, 19. yüzyılın en çok okunan ansiklopedilerinden biri olmuştur. Marifetname Kimin Eseridir? Marifetname kitabının yazarı İbrahim Hakkı, 18 Mayıs 1703 tarihinde Erzurum'un Hasankale ilçesinde doğdu. Annesinin adı Hanife Hatun, babasının adı ise Derviş Osman'dır. Anne ve babası vefat edince amcasının yanında büyüdü. Fıkıh ve tefsir alanında eğitim gören İbrahim Hakkı, döneminin en üretken yazarlarından biri oldu. Şiir ve nesir türünde birçok kitap yazdı. Çok yönlü bir yazar olan Erzurumlu İbrahim Hakkı, psikoloji ve sosyoloji alanında da eserler kaleme aldı. Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın diğer eserleri - Şafiiler İçin Temel Dini Bilgiler - Makamımız Aşk Usulümüz Edeptir - Divan Marifetname Kitabı Özellikleri ve Türü Toplam 4 bölümden oluşan Marifetname, ansiklopedi türündedir. Erzurumlu İbrahim Hakkı, kitabın yazılış amacını açıklamış, aynı zamanda ansiklopediyi oluştururken kullandığı yöntemleri de okurla paylaşmıştır. Kitapta yer alan ana başlıklar şunlardır. 1- Mukaddime - Ön Söz - Dünya ve Ahiret Hayatı Yazar, kitabın ön sözünde ahiret ile ilgili birçok ayeti meali ve tefsiri ile birlikte aktarmıştır. Ahiret hayatını anlatan birçok hadise de yer verilmiştir. Kıyamet Alametleri Mukaddimenin ikinci bölümünde küçük ve büyük kıyamet alametleri sıralanmıştır. Dört büyük melekten biri olan İsrafil, Sur, hesap günü ve ahiret halleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. 2- Birinci Bab / Bölüm Marifetname’nin birinci bölümü toplam 24 fasıldan oluşur. Bu bölümde Tevhid inancı, Ehadiyet ve Vahdaniyyet kavramları üzerinden anlatılmıştır. Yazarın Fenn-i Evvel adını verdiği bu bölümde ele alınan diğer konular şunlardır - İnsanların yaratılışı - Hayvanların ve bitkilerin özellikleri - İnsanların vehbi ve arızi nitelikleri - İmanın esasları - Hesap ilmi - Felekler Alemi - Hendese Bahisleri 3- İkinci Bab / Bölüm Kitabın ikinci bölümünün adı Fenn-i Sani'dir. Toplam 10 fasıldan oluşur. Erzurumlu İbrahim Hakkı, bu bölümde insan fizyolojisine dair birçok bilgi paylaşır. İnsanın huyu / karakteri ile dış görünüşü arasında bağlantı kuran yazar, konuyu ''Suret'' ve ''Sıret'' kavramları üzerinden anlatmıştır. Sağlıklı bir insanın nasıl beslenmesi ve günde kaç saat uyuması gerektiği gibi pratik bilgiler de Marifetname'nin ikinci bölümünde yer alır. Fenn-i Sani'de ele alınan diğer konular şunlardır - Ölüm ve Ecel - Estetik - Burçlar - Samanyolu ve Yedi Gezegen - Ayın Halleri - Ruh Not Erzurumlu İbrahim Hakkı, ansiklopedinin ikinci bölümünde birçok Divan şairinden alıntı yapmıştır. Belli başlı kavramların tanımı yapıldıktan sonra altına konuyla ilgili örnek beyitler yazılmıştır. 4- Üçüncü Bab / Bölüm Marifetname'nin son bölümünde felsefi ve dini konular ağırlıktadır. Fenn-i Salis adlı bu bölümde Copernicus sistemi örnek çizimler ile birlikte incelenmiştir.

erzurumlu ibrahim hakkı marifetname burçların özellikleri